dinsdag 6 november 2012
Onderstaand stuk schreef ik voor de website van Doorbraak. Daar staat het al te lezen, onder een iets andere titel.
Een Europese actiedag tegen bezuinigingen op 14 november neemt steeds grotere en steeds serieuzere vormen aan. In een hele reeks landen zal gestaakt worden. Daarmee tekent zich inderdaad een soort algemene staking op Europese schaal af. Maar ook waar (nog) niet gestaakt wordt, komt wel actie op gang. Ook in Nederland rolt intussen de bal. Een mooi begin, maar hopelijk van veel meer.
De actiedag is uitgeroepen door de Europese vakbondskoepel ETUC. Die roept om op van 14 november “een dag van actie en solidariteit” tegen het bezuinigingsbeleid, “waaronder stakingen, demonstraties, manifestaties en andere acties”. De oproep kwam niet uit de lucht vallen. In Spanje, Portugal en Griekenland hingen al algemene stakingen op die dag in de lucht, en dat geldt ook voor Cyprus. Van een algemene staking in vier Zuid-Europese landen naar een algemene staking in Europa is niet zo’n onlogische stap. Het bezuinigingsbeleid is vergelijkbaar en wordt op Europese schaal doorgedrukt. Waarom dan geen grensoverschrijdend antwoord vanuit arbeiders?
Daar wringt echter iets. Het stakingsinitiatief komt niet rechtstreeks van arbeiders, maar van bondsbestuurders. Die geven daarmee de grote en wijdverbreide woede die arbeiders voelen wegens het beleid dan hun bestaansvoorwaarden sloopt een kanaal, een uitingsvorm. De bondsbestuurders doen dat echter niet om die arbeiderswoede op de spits te drijven. Eerder het tegendeel: Ze willen eerder een veilige uitlaatklep voor de boosheid bieden, en die druk die aldus ontstaat op regeringen benutten om wat verzachtingen en vertragingen van het beleid te krijgen. Zo versterken ze hun positie, zowel bij arbeiders wiens belangen ze zeggen te behartigen, als bij regeringen aan wie ze kunnen laten zien dat ze een weliswaar beheerste, maar potentieel bedreigende achterban hebben die druk op de ketel kan zetten.
De stakingsdag – zowel de landelijke stakingen als het Europese initiatief – is dus niet bedoeld op bezuinigingen en regeringen weg te staken. Zulke radicale strevingen zijn de vakbondstop vreemd, daar worden functionarissen niet voor betaald. Dat is echter voor radicale arbeiders en hun bondgenoten geen reden om afzijdig te blijven. Wat van hogerhand bedoeld mag zijn om woede te kanaliseren, kan van onderaf juist benut worden om de woede als springplank voor effectief en veel hardhandiger arbeidersverzet te gebruiken. Deelname aan de stakingsacties, gecombineerd met radicaler eisen, steviger actievormen en stappen naar stakingen en protesten van onbepaalde tijd, kan daartoe bijdragen. Initiatieven nemen om actie te voeren ook waar vakbonden niet tot stakingen oproepen, kunnen dat eveneens.
Intussen duiken er, zowel via vakbeweging als ver daar buiten, steeds meer initiatieven op om N14 te versterken. Franse vakbonden, vanaf de grote CGT tot en met Solidaires, roepen tot manifestaties op N 14 op. Italië zal stakingsactie zien: de vakbond CGIL roept ertoe op om vier uur lang het werk neer te leggen. In België gaat spoorwegpersoneel in staking. “Reden is een oproep van het Europese Vakverbond (EVV)”, schrijft de NRC – kennelijk een verwijzing naar de N14 oproep, iets dat tot nu toe de Nederlandse gevestigde media nauwelijks had gehaald. Daarmee heeft de stakingsdag in ieder geval de zuidgrens van Nederland bereikt.
In Groot-Brittannië hebben ambtenaren intussen een netwerk van strijdbare activisten opgezet dat op 14 november actie gaat voeren. Een afdeling van ambtenarenvakbond PCS roept op tot een kwartier protesteren voor de deur van de werkplek. In andere landen is nog niet echt van stakingsinitiatief sprake, maar wel van protest op de rails. In een hele reeks steden in Duitsland zijn acties aangekondigd: Berlijn, Bremen, Frankfurt, Keulen, en meer. In Frankfurt wordt er bijvoorbeeld geprotesteerd en solidarirteit betuigd bij het Griekse consulaat. Bij de ene actie is er een solidariteitscomité met Griekse protesten betrokken, bij de ander een libertair netwerk, soms ook een plaatselijke vakbondsstructuur. Dea anarchosyndicalisten van de FAU roepen op om in Berlijn strijdbaar mee ter doen. “We zien elkaar bij de zwart-met-rode-vlaggen!”
In Nederland is de vakbond nog in coma. Gelukkig hebben actievoerders niet de fout gemaakt om zich te beperken tot lobbyen bij de vakbond en verder maar afwachten. In vier steden is er iets aan het rollen gebracht. Er is een algemene oproep in Ede; er is actie in Den Haag, er is protest in Tilburg, vanuit een initiatiefje dat zich Rondje Heuvel noemt, mede in navolging van Rondje Binnenhof dat stevig aan de actie in Den Haag trekt. Er is ook actie in Utrecht. Die actie vindt plaats onder een oproep tot een studentenstaking als deel van N14. Belangrijke stappen vooruit!
Intussen zitten ze in Zuid-Europa bepaald niet stil. In Griekenland kan men niet wachten tot 14 november daar zijn deze week alweer grote stakingsacties. Woensdag en donderdag, 7 en 8 november, vindt daar een algemene staking van 48 uur plaats. Op 5 november al legden mensen van diverse beroepsgroepen, van artsen tot vervoersarbeiders en taxichauffeurs, het werk alweer neer. In Spanje zijn intussen radicale arbeidersgroepen – anarchosyndicalistische vakbonden als de CNT bijvoorbeeld – stevig in de weer om van N14 meer te maken dan de rituele dans die vakbondsbestuurders in gedachten zullen hebben.
Dat is inderdaad nu de essentie in landen waar de gevestigde bonden het initiatief hebben genomen: het initiatief benutten als handvat voor iets veel verdergaands dan reguliere vakbondsactie. In landen waar weinig gebeurt vanuit vakbondsland is het zaak om zelf stappen te zetten, hoe kleinschalig ook. Drie mensen, een Facebook-oproep, een weblog. Dat is voldoende voor een eerste aftrap, als we op de eerste tekens in Tilburg, waar twee anderen en ik de aanzet geven, mogen afgaan. De Facebook-oproep telt inmiddels boven de veertig mensen die zeggen dat ze gaan deelnemen, en meer dan 3500 mensen die de uitnodiging al gehad hebben. Wat we in Tilburg met ons drieën kunnen, dat kun jij met twee vriendinnen, jij met twee klasgenoten, jij met twee collega’s, ook, of je nu in Assen woont, in Middelburg, in Lelystad, Den Helder of Leiden. Laten we N14 benutten als een springplank naar veel meer. En Na N14 komen nieuwe dagen, nieuwe aanleidingen voor actie. Het wordt onvermijdelijk bijvoorbeeld ook weer eens Een Mei. Waarom N 14 niet tevens benutten als aanjager in die richting, zoals we bijvoorbeeld in Tilburg willen proberen?
Veel verwijzingen naar initiatieven vond ik in in een aan N 14 gewijde forumthread op Libcom.org, zoals zo vaak een zeer vruchtbare informatiebron.
